Nền tảng của đô thị là con người. Con người là cốt lõi của đô thị. Đô thị thành công vì con người có một thời gian tuyệt vời khi họ ở lại đó.
Trong nhiều năm qua, các nhà quy hoạch đô thị và kiến trúc sư cảnh quan đã tập trung vào các ý tưởng là làm sao để thành phố trở nên sống động hơn và có thể đi bộ nhiều hơn nhằm thúc đẩy lối sống lành mạnh và hoạt động ngoài trời. Thành phố quy hoạch dành nhiều chỗ để ngồi (thành phố ngồi) là một trong những ý tưởng hay mà gần đây nhất họ đã nghĩ tới.
Một số khu vực cho phép người dân ngồi trên bãi cỏ xanh mướt mát, mơn mởn vì muốn tăng cảm xúc và tạo sự vui sướng cho người dân. (Ảnh: Lloyd Alter)
Hiện điều này đã ứng dụng trong các nhà hàng mới nổi ở các thành phố lớn của Úc và đâu đó ở thành phố Seattle của Mỹ cũng như tại một số sự kiện khác áp dụng điều này nhằm thúc đẩy hòa nhập xã hội và tạo sự hồi sinh mới mẻ cho người dân đô thị.
Tại đây, người ta quy hoạch có nhiều chỗ ngồi cho người dân nhằm mục đích để tạo ra một môi trường vô cùng thân thiện trong cộng đồng và xã hội và coi đó là một đặc ân chăm sóc, nâng niu cộng đồng. Chính vì thành phố tạo ra bầu không khí như vậy nên cộng đồng có điều kiện giao lưu, trao đổi và có nhiều mối giao tiếp văn hóa đa dạng trong quá trình “nhìn ngắm thế giới” xung quanh.
Trên thế giới, đã có rất nhiều đô thị thành công trong quy hoạch thành phố dành cho người đi bộ (cách nói ngắn gọn là thành phố đi bộ). Thành phố đi bộ có vô số lợi ích đã được phân tích và ứng dụng. Thế nhưng, quy hoạch cho thành phố ngồi có thể là ý tưởng lan rộng cho một quy hoạch tương lai tốt đẹp và chất lượng không kém quy hoạc thành phố đi bộ.
Về cơ bản, khi có nhiều chỗ, nhiều nơi có thể ngồi được, lúc này cộng đồng có nhiều khả năng giao tiếp sâu sắc hơn ở mọi khía cạnh qua các cuộc trò chuyện hoặc chủ ý hoặc bâng quơ. Các chuyên gia cho rằng thành phố ngồi có thể tăng cường sự hiểu biết rộng lớn của cộng đồng thông qua văn hóa giao tiếp trực diện.
Thành phố ngồi chào đón người dân địa phương và khách du lịch bằng cách tạo dựng không gian cho họ có thể ngồi xuống và đắm mình trong văn hóa của khu vực. Cho dù sự giao thoa này chỉ là thông qua giao thoa với người lạ, họ ngồi đó, nhấm nháp đồ ăn của mình hoặc quan sát sự chuyển động của những người khác cũng đều tạo ra cảm giác vô cùng thư thái. Thành phố ngồi có thể làm cho cộng đồng gia nhập xã hội một cách trọn vẹn và tham gia một cách dễ dàng hơn bất cứ điều gì.
Những nhà thiết kế đô thị cần quan sát kỹ lưỡng để có thể nhận ra tầm quan trọng của thành phố ngồi. Bởi vì, tạo ra một quy hoạch cho ngày mai, không phải quy hoạch cho ngày hôm qua hoặc hôm nay. Một quy hoạch hoàn toàn thất bại khi chỉ đáp ứng nhu cầu của hiện tại hay một tương lai ngắn hạn.
Đô thị thành công vì con người có một thời gian tuyệt vời khi họ ở lại đó. (Ảnh: Internet)
Với không gian công cộng phù hợp, cộng đồng có sự tương tác tốt hơn với cảm giác mạnh mẽ, tự nhiên hơn mà không bị lệ thuộc vào tầng lớp xuất thân của họ. Với một thành phố có nhiều công trình xây dựng thúc đẩy hoạt động ngồi sẽ tạo ra cho cộng đồng dễ dàng trao đổi thông tin, trao đổi hàng hóa vật chất hoặc thực phẩm với nhau mà không phải là cái chợ. Hoạt động ngồi đặc biệt quan trọng trong một xã hội công nghiệp vì cho phép mọi người nghỉ ngơi sau những giờ phút bận rộn của cuộc sống. Nơi đây, hầu hết mọi người có thể ngồi ăn, có thể nói chuyện, thư giãn hoặc kể cả làm việc trên chiếc máy tính nhỏ của mình.
Thành công của một đô thị dựa trên sự hài lòng của người dân. Việc tạo ra thành phố ngồi cũng chính là tạo ra sự an toàn và nuôi dưỡng sự nhộn nhịp của văn phong đô thị. Các thành phố như Melbourne (Úc) được thế giới ngưỡng mộ cũng một phần vì lý do như vậy bởi tại đây có rất nhiều chỗ cộng đồng có thể ngồi, kể cả mọi ngóc ngách nhỏ trong những con đường chật hẹp. Nơi đây, mọi người có thể ngồi và thưởng thức một ly cà phê hoặc một cốc nước lọc. Chính điều đó đã tạo ra cảm giác tuyệt vời cho cả người dân địa phương và khách du lịch. Tuy nhiên, để tạo ra được thành phố ngồi, cần nâng cao ý thức về vị trí, chỗ ngồi phải được dễ dàng tiếp cận cho tất cả người dân và đó là nhiệm vụ của các nhà thiết kế đô thị và kiến trúc sư cảnh quan.
Khi một thành phố mà có nhiều khu vực để cho người dân và du khách cùng ngồi xuống, trò chuyện, trao đổi về một chủ đề nào đó sẽ tạo ra sự thích thú của sự hiện diện cho mỗi cá nhân và có xu hướng làm cho nền văn hoá bản địa được nâng lên tầm cao. Qua hoạt động này, người ta dường như không còn sự phân hóa mâu thuẫn giữa luật pháp, chính trị, kinh tế, an toàn công cộng mà điều người ta quan tâm là được nói, được cười, được bày tỏ ý muốn.
Tại thành phố Seattle của Mỹ, người ta đã tạo dựng thành công ý tưởng này. Đó là những khu mà dân cư có thể ngồi thoải mái để tranh luận về đối thoại công khai về chủ đề mà mỗi nhóm người quan tâm. Các quan chức của thành phố này đã tập trung vào nhận thức về sự an toàn của người dân, tiếp cận họ thông qua cách này để tăng cường lòng tin đối với thành phố.
Một số khu vực, người ta cho phép người dân ngồi trên bãi cỏ xanh mướt mát, mơn mởn vì muốn tăng cảm xúc và tạo sự vui sướng cho người dân. Suy cho cùng, chăm sóc cảnh quan và chăm sóc cái cây ngọn cỏ cũng là để cho con người được tận hưởng cảm giác hạnh phúc. Thế thì, quy hoạch thành phố ngồi chính là tạo dựng niềm hân hoan cho con người mà thôi. Và đã đến lúc các nhà quy hoạch, quản lý đô thị nên nghĩ tới quy hoạch thành phố có nhiều chỗ mà người dân có thể ngồi cần được nhân rộng.
Quy hoạch thành phố có nhiều chỗ ngồi cho người dân nhằm mục đích tạo ra một môi trường vô cùng thân thiện trong cộng đồng. (Ảnh: Internet)
Khánh Phương
(Báo Xây dựng)
