Trong trang viên Monet ở làng Giverny một ngày đầu xuân, tôi dạo quanh khu vườn tươi thắm có hồ hoa súng trong xanh, rồi lạc vào những bức tranh của ông. Và khi bước vào trong căn nhà bên vườn, tôi bước vào cuộc sống của danh họa.
Rời Paris phồn hoa, Claude Monet chuyển gia đình đến Argenteuil (1871), Vétheuil (1878), rồi Poissy (1881). Nhưng không thích Poissy, nên chỉ hai năm sau đó, ông lại đi tìm một nơi ở mới. Tháng 3/1883, Monet đến xã Vernon của tỉnh Eure trên một chuyến xe lửa và cảnh sắc tươi đẹp của khu làng nhỏ Giverny lướt qua bên cửa sổ toa tàu chợt thu hút ông. Một tháng sau đó, họa sĩ đưa cả gia đình đến Giverny, thuê ở trong một căn nhà có khu vườn táo rộng một mẫu nằm bên hương lộ Chemin du Roy và tuyến đường sắt nối hai xã Vernon và Gasny.
Nhà của danh họa Monet giữa vườn Clos Normand ngập trong sắc hoa
Tường hồng và ô cửa màu xanh
Không còn sống khổ sở với cảnh trốn tránh chủ nợ, vị họa sĩ tiên phong của trường phái Ấn tượng vẽ và bán được nhiều tranh hơn khi chuyển đến Giverny. Năm 1890, ông mua lại trang viên, mở rộng căn nhà và thiết kế lại khu vườn, thay những cây táo bằng những gốc anh đào và thảm hoa đủ loại, phủ lên lối đi dài hàng chục mét từ cổng vào trước nhà những vòm hồng leo đủ sắc, và đặt tên cho nơi này là Clos Normand. Năm 1893, Monet mua thêm khu đất bên kia hương lộ, khơi suối gần đó vào thành một hồ nước, bắc những cây cầu kiểu Nhật bằng gỗ, tạo ra vườn Jardin d’Eau, mà sau này hậu thế thường gọi là hồ hoa súng, theo tên những bức tranh của ông.
Có mặt tiền rộng 40m và bề sâu 5m, nằm yên bình bên cỏ hoa, nhà của Monet được sơn tường ngoài màu hồng và các khung cửa màu xanh lá cây, thay cho tường trắng hay ngà và cửa màu gỗ hay sẫm nâu như thường thấy quanh làng. Một giàn cây trinh đằng dựng suốt mặt tiền căn nhà, có lúc vươn dây leo ra phủ kín những mảng tường màu hồng, càng khiến công trình xây dựng hòa lẫn vào khu vườn. Màu sắc trên bảng vẽ của họa sĩ không chỉ được dùng cho ngoại thất mà còn được đưa vào trong các không gian nội thất. Ở đó, tôi nhận ra màu lam nhạt ông thường dùng cho sắc trời, màu lam thẫm trong sắc nước, màu vàng của những tia nắng, màu tím của những nhành hoa diên vĩ, và màu trắng ngà của tấm canvas.
Một góc studio của Monet. Sau này nơi đây chủ yếu là phòng khách vì Monet chuyển ra vẽ ngoài trời, trong khu vườn quanh nhà
Giá vẽ còn một bức tranh đang chờ họa sĩ hoàn thành
Phòng ăn màu vàng, căn phòng rực rỡ nhất trong nhà danh họa Monet.
Nội thất phòng chờ có màu xanh da trời
Những sắc màu ấn tượng
Được giữ gìn nguyên vẹn, căn nhà của Monet nay vẫn khiến khách tham quan tưởng như họa sĩ và gia đình ông còn ở đây. Lối vào chính dẫn đến gian giữa là một sảnh đón (foyer) rất nhỏ, cho thấy trước khi được Monet mở rộng, căn nhà có vẻ không vừa cho gia đình 10 người. Từ gian giữa có lối rẽ sang hai chái và cầu thang lên lầu, và ngay ở đó, thay vì xuôi theo hướng dẫn để bắt đầu tham quan từ chái tây, tôi bị sắc màu ấm áp thu hút, nên rẽ phải sang chái đông, bước vào một căn phòng có tường và đồ gỗ nhuộm một màu vàng như nắng. Đó là phòng ăn, nơi 12 chiếc ghế gỗ đặt quanh một bàn lớn thường rôm rả tiếng nói cười của gia đình trong những bữa ăn. Gian bếp cạnh đó trầm lại với gạch ốp bằng sứ trắng in hoa màu lam, trang trí bằng chính nồi niêu đủ cỡ sáng loáng màu đồng treo suốt một dọc tường. Một chiếc cân đặt trên tủ gia vị, một cái ấm đặt dưới vòi nước, một nồi súp to đặt trên bàn soạn, tất cả có vẻ như đang chuẩn bị cho việc nấu bữa trưa.
Phòng riêng cho 8 người con được bố trí ở các tầng trên cũng bên chái đông, trang trí theo phong cách nội thất đương thời với tường dán giấy hoa và đồ đạc màu gỗ sẫm. Còn các không gian riêng của Monet và vợ ông, Alice Hoschedé-Monet được bố trí ở chái tây; studio ở tầng dưới và phòng ngủ ở tầng trên, tất cả đều có màu trắng. Ở đó, nghệ thuật Nhật Bản mà Monet yêu thích không chỉ đóng khung trong những bức tranh mà còn được nhìn thấy trong những đồ nội thất bằng mây và tre. Trên giá vẽ trong studio vẫn còn một bức tranh chờ họa sĩ hoàn thiện và trên bàn trà còn đặt những cuốn sách đang đọc dở. Phòng may vá của Alice sơn màu tím diên vĩ có mấy tấm áo gối vừa may đặt bên chiếc máy khâu hiệu Hurtu. Trong phòng ngủ riêng của họa sĩ, chiếc giường màu ngà trải drap trắng vẫn chờ ông đến ngả lưng và những khung cửa sổ vẫn rộng mở chờ ông đến phóng tầm mắt nhìn ra khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Gian bếp có những món đồ đồng sáng loáng với tường được ốp gạch sứ trắng in hoa màu lam
Monet yêu Nhật Bản và dành nhiều góc trong nhà để chưng tranh ảnh và những món đồ Nhật. Một góc trong phòng may vá của Alice Hoschedé-Monet vẫn còn trang trí bằng những món đồ như vừa được may xong
Phòng riêng của Alice Hoschedé-Monet, vợ sau của họa sĩ. Hai vợ chồng ngủ riêng là một đặc điểm sinh hoạt của các gia đình trung lưu đương thời
Giường ngủ màu trắng nổi bật trong phòng riêng của Monet
Claude Monet (1840-1926) là một trong những họa sĩ Pháp sáng lập nên trường phái hội họa Ấn tượng – Impressionism. Ông nổi tiếng với những bức tranh vẽ hồ hoa súng nay có giá đến hơn 80 triệu USD.
Monet có hai con trai với người vợ đầu tiên Camille Doncieux (1847-1879). Khi bà qua đời, Monet sống với Alice Hoschedé (1844-1911) và sáu đứa con riêng của bà. Cả hai chính thức kết hôn vào năm 1892. Con trai lớn của Monet là Jean cưới con gái Blanche của Alice vào năm 1897.
Hùng Khương
(Tạp chí Kiến trúc & Đời sống – số 175)
