Kinh nghiệm xây dựng khu đô thị sinh thái Tengah (Singapore)

Thủ đô Hà Nội trong tương lai sẽ phát triển 2 thành phố trực thuộc là thành phố Bắc sông Hồng (Mê Linh – Sóc Sơn – Đông Anh), thành phố phía Tây Hà Nội (Hòa Lạc – Xuân Mai). Kinh nghiệm xây dựng khu đô thị sinh thái Tengah của Singapore rất đáng được quan tâm.

 

Singapore là quốc gia có hơn 6 triệu dân, 80% sinh sống trong các khu nhà ở công cộng nên quy hoạch đô thị luôn là vấn đề lớn, được người dân quan tâm. 42.000 dân cư sắp đến sống tại khu đô thị sinh thái Tengah (tiếng Mã Lai có nghĩa là “ở giữa”, mặc dù nó nằm ở khu vực phía Tây của hòn đảo) sẽ là khu định cư mới thứ 24 được chính phủ Singapore xây dựng kể từ Thế chiến II. Đây là đô thị đầu tiên của Singapore có hệ thống làm mát tập trung, thu gom rác tự động và trung tâm đô thị không có ô tô, nhằm cắt giảm lượng khí thải carbon ở quốc gia Đông Nam Á này.

Khu đô thị sinh thái Tengah của Singapore. (Ảnh: HDB)

Bắt đầu từ ý tưởng 

Tengah từng là khu đất rộng 700 ha, nơi đặt các nhà máy sản xuất gạch và sau đó được sử dụng để huấn luyện quân sự. Điều đặc biệt, các con đường, bãi đậu xe và dịch vụ công cộng, tiện ích được đẩy xuống tầng ngầm, dưới lòng đất trung tâm Tengah, trên mặt đất chỉ có người đi bộ và xe đạp điện. Tengah sẽ được kết nối với phần còn lại của Singapore bằng một tuyến tàu điện ngầm mới – Tuyến khu vực Jurong. Nó sẽ có 24 nhà ga khổng lồ để phục vụ khu vực Jurong, nhưng quan trọng nhất, sẽ có 3 nhà ga phục vụ riêng cho cư dân Tengah.

Theo tính toán của các nhà quản lý môi trường, 30% mức tiêu thụ năng lượng của một gia đình điển hình dùng cho những máy điều hòa không khí. Theo tổ chức Khí tượng Singapore (MSS) dự đoán, vào cuối thế kỷ này, nhiệt độ trung bình hàng ngày ở thành phố ít nhất lên đến nhiệt độ 34,1 độ C vào mùa khô. Do đó, việc làm mát ngày càng trở nên cần thiết đối với cư dân Tengah.

Đô thị này đã thiết kế hệ thống làm mát không khí bằng nước lạnh sử dụng nguồn năng lượng mặt trời dẫn qua các hộ dân. Ở những nơi ánh sáng mặt trời chiếu vào trực tiếp, nhiều cây xanh cũng sẽ được trồng có chủ ý để giảm nhiệt độ chung của khu vực. Theo tính toán của công ty cung cấp nước lạnh làm mát SP Group, lượng khí carbonic được cắt giảm tương đương với việc loại bỏ 4.500 ô tô khỏi đường mỗi năm.

Các nhà quy hoạch Singapore đã lập trình chương trình điều hòa thời tiết tính toán mô phỏng luồng gió và sự gia tăng nhiệt trong thị trấn, giúp giảm cái gọi là hiệu ứng đảo nhiệt đô thị (theo đó các hoạt động và cấu trúc của con người làm cho các khu vực đô thị ấm hơn đáng kể so với thiên nhiên xung quanh).

Đô thị này đã thiết kế hệ thống làm mát không khí bằng nước lạnh sử dụng nguồn năng lượng mặt trời dẫn qua các hộ dân. (Ảnh: HDB)

Trên các con đường tại Tengah, đèn “thông minh” tắt khi không có người ở không gian công cộng và rác sẽ được lưu trữ tập trung, với màn hình LED phát hiện khi rác cần thu gom. “Thay vì sử dụng xe tải để thu gom rác như thông thường, chúng tôi sẽ hút tất cả rác nhẹ thông qua hệ thống khí nén đến một buồng tập trung, xe tải (rác) chỉ cần thu gom từ buồng” – ông Chong Fook Loong, Giám đốc dự án tại Ủy ban Phát triển và Nhà ở Singapore (HDB) chia sẻ.

Giá trong đợt mở bán sắp tới thấp nhất 82 nghìn USD cho căn hộ 2 phòng ngủ, 119 nghìn cho căn hộ 3 phòng, đến 428 nghìn cho căn hộ 5 phòng. Những căn hộ đầu tiên sẽ hoàn thành và bàn giao vào năm 2023. Để phục vụ lượng dân số khổng lồ cư trú tại Tengah, cũng sẽ có một trung tâm thể thao, một cơ sở chăm sóc sức khỏe và y tế, giống như những gì bạn thấy ở Punggol và Sengkang hiện nay.

Cư dân Tengah sẽ có quyền truy cập vào một ứng dụng cho phép họ giám sát việc sử dụng năng lượng và nước của mình. Đồng thời, màn hình kỹ thuật số trong mỗi tòa nhà sẽ thông báo cho cư dân về tác động môi trường tập thể của họ, điều này thậm chí có thể khuyến khích sự cạnh tranh giữa các khối dân cư.

Theo Perrine Hamel – trợ lý giáo sư tại Đại học Công nghệ Nanyang, bất kể việc sử dụng công nghệ thông minh có thể làm giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính hay không, thì việc thu hút người dân với mức tiêu thụ của chính họ có thể thúc đẩy thay đổi hành vi. Đây là một phần quan trọng trong mục tiêu của Singapore là đạt mức phát thải cao nhất vào năm 2030 và giảm chúng ngay sau đó.

Đặt tên cho dự án là “thị trấn rừng”, các nhà quy hoạch cố gắng giữ lại một số cây xanh tự nhiên của khu vực. (Ảnh: HDB)

Cơ hội tương tác với thiên nhiên

Đối với trợ lý giáo sư Hamel, sự hòa nhập giữa thiên nhiên và các khu dân cư là tạo ra “nhiều cơ hội hơn cho mọi người tương tác với thiên nhiên” – là điểm vượt trội của dự án Tengah. Ngoài hành lang rừng nói trên, cư dân của thị trấn sẽ được tiếp cận với hoạt động canh tác cộng đồng ở khu vực được gọi là Đồn điền. Điểm nổi bật chính ở đây là cách cư dân có thể tự trồng rau và thu hoạch để tiêu thụ. Không giống như cách thiết lập hiện tại ở các khu dân cư khác, nơi các lô đất được được bốc thăm cho cư dân sử dụng, mọi người ở Tengah sẽ có cơ hội tham gia vào việc này.

Cây xanh được trồng lên từ các góc của thị trấn sẽ uốn lượn theo hình thức một hành lang rừng rộng 100m và dài 5km. Cuối cùng, nó sẽ dẫn bạn đến một con đường kết nối với các khu vực xanh tươi khác của Singapore bao gồm Khu bảo tồn thiên nhiên trung tâm và Công viên hồ chứa Macritchie, nơi có TreeTop Walk mang tính biểu tượng của quốc gia này.

Tuy nhiên, Hiệp hội Tự nhiên Singapore (NSS) đã chỉ trích kế hoạch bảo tồn quá ít – dưới 10% – diện tích rừng hiện có của khu vực. Nhóm môi trường đã đề xuất thêm 2 “khu vực rừng lõi” ở 2 đầu hành lang xanh để thúc đẩy đa dạng sinh học và bảo vệ các loài động vật di cư. Singapore là quốc gia có nguồn cung cấp nước hạn chế.

Để tối đa hóa các nguồn tài nguyên, Tengah sẽ có một hệ thống thu gom và lưu trữ nước mưa để rửa các khu vực công nhằm phục vụ sinh hoạt và tưới cây. Nơi đây có một hệ thống tưới tiêu thông minh, nơi các cảm biến độ ẩm sẽ tắt chế độ tưới theo lịch trình sau khi đã tưới đủ nước. Điều này cho phép dễ dàng duy trì cây xanh và cảnh quan trong khi tiết kiệm được rất nhiều nước.

Tengah là khu đô thị mới nhất ở Singapore sau Punggol, và tại thời điểm này khó ai có thể tưởng tượng địa hình rừng rậm hiện tại lại trở thành khu đất tiên phong hướng tới cuộc sống thông minh và bền vững. Tuy điều kiện kinh tế Việt Nam chưa thể có ngay được nhiều khu đô thị sinh thái, thân thiện như Tengah nhưng đó vẫn là hình mẫu để chúng ta hướng tới.

An Thanh

(Kinh tế & Đô thị)