Thủ đô Kigali là thành phố thương mại lớn nhất nước Cộng hòa Rwanda, một quốc gia hơn 10 triệu dân ở Châu Phi đang trong giai đoạn phục hồi sau chiến tranh và thảm họa diệt chủng. Trên đà tăng trưởng nhanh chóng, thành phố đã có những nỗ lực tuyệt vời để trở thành đô thị phát triển bền vững. Một trong những nỗ lực tiêu biểu nhất là việc đề xuất dự án Quy hoạch các tiểu khu Kigali, dự án đã dành được giải thưởng Pierre L’Enfant (giải thưởng Thành tựu Quy hoạch Hoa Kì) năm 2011 vì đã tạo ra những cơ hội mới thúc đẩy tiềm năng phát triển của thành phố trên cơ sở bảo tồn giá trị khu vực và ứng xử thân thiện với môi trường.
Quy hoạch tổng thể thành phố Kigali
Các nguyên tắc của Đô thị bền vững
Sau khi Bản đồ quy hoạch định hướng được Nghị viện thông qua vào mùa hè năm 2008, thành phố quyết định tiến hành quy hoạch tổng thể 4 Tiểu khu Kigali. Những nguyên tắc về Đô thị bền vững được đánh giá là tối ưu để diễn dịch mục tiêu chính sách quốc gia, dẫn đầu trong vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, mối quan tâm đến công bằng xã hội, phát triển kinh tế, hạ tầng kĩ thuật và thiết lập đô thị. Trên cơ sở đó, các nhà quy hoạch đã đưa ra 4 tiêu chí cụ thể nhằm biến các Tiểu khu thành nơi không chỉ thích hợp để sống mà còn phát huy tính đa dạng của cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế ở các cấp độ và đáp ứng nhu cầu cụ thể của người dân:
- Thiết kế hòa hợp với điều kiện tự nhiên và khí hậu, phát triển hệ thống mảng xanh và bảo tồn các vùng sinh thái ( rừng hiện hữu, khu vực ngập nước…), xây dựng hạ tầng hiệu quả và giải quyết các vấn đề môi trường (thoát nước, thu gom nước mưa, xử lý hệ thống nước thải…).
- Phát triển dân số trên cơ sở gia tăng sử dụng đất hỗn hợp mật độ cao, khả năng tiếp cận dịch vụ, hàng hóa trong phạm vi gần và tái tạo mối liên hệ cộng đồng;
- Sử dụng các chiến lược giao thông bền vững như “Phát triển đô thị hỗ trợ giao thông công cộng” (TOD), “Tuyến phố đầy đủ chức năng” (Complete streets), “Tuyến phố sống động” (Living streets), “Tuyến phố xanh” (Green streets) dọc theo các trung tâm cộng đồng khuyến khích đi bộ, giảm gánh nặng cho hệ thống hạ tầng phục vụ phương tiện giao thông dùng nhiên liệu.
- Hình thành các đơn vị ở có chất lượng sống tốt, tăng hiệu quả sử dụng thời gian và năng lượng, khuyến khích sự gắn kết cộng đồng và phát triển kinh tế ở quy mô địa phương.
Minh họa một khu trung tâm phức hợp tại địa phương, nơi trẻ em có thể đi bộ đến trường, người dân được mua sắm, chăm sóc sức khỏe và gặp gỡ bạn bè.
Smart Code và phương pháp Transect
Dựa trên những nghiên cứu về sinh thái học ở địa phương, Smart Code được chọn làm cơ sở quản lý và quy hoạch Tiểu khu nhằm tối ưu hóa các nguyên tắc của Đô thị bền vững. Smart Code là một dạng Quy chuẩn Quy hoạch Định dạng (Form–based Code) phát triển đất tích hợp với hệ thống quy định hoàn chỉnh về quy hoạch vùng, thiết kế đô thị, các tiêu chuẩn công trình công cộng và kiểm soát kiến trúc cơ bản. Công cụ hỗ trợ đắc lực cho Smartcode là phương pháp “lát cắt địa lý” Transect. Ứng dụng vào đồ án này, Transect đã phân tích cảnh quan sinh thái hiện hữu, tạo thành dải môi trường liên tiếp từ vùng rừng hoang sơ đến khu trung tâm đô thị với mật độ dân số cao, nhằm nêu bật sự thay đổi “tính đô thị” một cách liên tục, phân chia Kigali thành 9 khu vực theo mức độ “đô thị” tương ứng với đặc trưng từng vùng.
Bản đồ quy hoạch định hướng thành phố Kigali thể hiện sự thay đổi “ tính đô thị” ở 9 vùng khác nhau và các phân tích hệ thống cây xanh, mặt nước dựa trên mô hình lát cắt Transect.
Tóm tắt quy hoạch các Tiểu khu
REBERO
Tiểu khu Rebero rộng 76 ha, nằm trên đỉnh đồi Rebero và cách trung tâm thành phố Kigali 1,5 km về phía Nam. Chiến lược của dự án tập trung vào kinh doanh Khu nghỉ dưỡng và Trung tâm hội nghị tại khu vực xung quanh công viên Juru hiện hữu với một trung tâm đơn vị ở liền kề. Dự án bao gồm 500 đơn vị nhà ở, 10.000 đến 15000 m2 không gian thương mại và các cụm khách sạn có mật độ từ thấp đến cao với hơn 1400 phòng. Bản quy hoạch nhấn mạnh vào vấn đề bảo tồn vẻ đẹp tự nhiên của khu vực và thống nhất các hoạt động nghỉ dưỡng tại công viên Juru.
KIMIHURURA
Nằm ở trung tâm Kigali tại khu vực Bùng binh Kimihurura, Tiểu khu 89 ha này có tiềm năng trở thành cửa ngõ đến trung tâm thành phố từ sân bay quốc tế Kigali. Chiến lược phát triển của khu vực là xây dựng khu thương mại phức hợp mật độ cao kết nối với trung tâm Hội nghị mới ở Kigali, bố trí công trình tại khu vực quanh bùng binh Kimihurura và tạo ra không gian vui chơi sinh động cho người đi bộ. Dự án bao gồm 220.000 m2 không gian thương mại, 1500 phòng khách sạn, một đơn vị ở với hơn 800 hộ và các công viên, dải cây xanh kết nối. Dự án cũng đề xuất một công viên nằm phía nam khu vực, nơi có khả năng trở thành trung tâm giải trí, thể dục thể thao quan trọng của thành phố.
KINYINYA
Cách trung tâm Kigali khoảng 4 km về phía Đông Bắc, Tiểu khu Kinyinya rộng 205 ha là trung tâm đô thị cho các đơn vị ở xung quanh, bao gồm Nyarutarama, Gisozi, Batsinda và dự án mới Surbana Kinyinya. Với mục tiêu trở thành “Đô thị bền vững” kiểu mẫu, Kinyinya có vai trò như một “khu chợ bán lẻ”, cung cấp các dịch vụ thương mại và công cộng cho khoảng 400.000 dân cư xung quanh. Hệ thống hạ tầng kĩ thuật bền vững gồm 2 trung tâm vận chuyển đa phương thức (multi-modal Transit Centers), một hành lang vận chuyển, các dải cây xanh và vùng nhạy cảm về môi trường sinh thái. Toàn bộ dự án bao gồm hơn 200.000 m2 thương mại, 8000 hộ dân trong 11 đơn vị ở được bố trí trường tiểu học, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và các dịch vụ xã hội khác. Trung tâm giải trí, thể dục thể thao, trung tâm biểu diễn nghệ thuật, và một vài tòa nhà công cộng khác đặt tại vị trí các công viên và các tuyến cây xanh kết nối.
MASAKA
Tiểu khu Masaka có tính chất riêng và lớn hơn các Tiểu khu khác với 2 cấp độ quy hoạch: Phân khu và thiết kế chi tiết. Quy hoạch phân khu có quy mô 4500 ha, tạo thành thành phố mới Masaka, đô thị Masaka hiện hữu và 4 đô thị mới.
Quy hoạch chi tiết khu Trung tâm Thành phố mới có quy mô 75 ha và khoảng 30.000 dân, gồm một lõi sử dụng đất hỗn hợp, 8 đơn vị ở kèm theo các trung tâm đơn vị ở. Trong bản thiết kế chi tiết, các không gian mở được mở rộng, kết nối cây xanh và phát huy tối đa chức năng của hệ thống hạ tầng kĩ thuật bền vững. Một trung tâm nghiên cứu, y tế hoặc trung tâm đổi mới công nghiệp nhẹ được bố trí gần tuyến xe lửa quốc tế, đẩy mạnh phát triển công – nông nghiệp cho toàn bộ Tiểu khu.
Với 1 triệu dân hiện hữu, thành phố Kigali kì vọng dân số sẽ tăng lên gấp 3 lần trong 25 năm tới dựa vào sức hấp dẫn được tạo ra từ các Tiểu khu. Con đường vững chắc cho công cuộc phục hồi đất nước của Rwanda từ năm 1994 sau một thời gian chìm ngập trong chiến tranh và họa diệt chủng đã được cộng đồng quốc tế ca ngợi và học hỏi, và những bản quy hoạch của Kigali đóng một vai trò hết sức quan trọng trong chiến lược phát triển của quốc gia này.
Project Resources
|
| Landscape Architecture & Planning Russell L. Butler II, FASLA, Principal Andrew Irvine, Project Manager Craig Johnson, Project Planner Heather Saunders, Project Landscape Architect Pamela McMillian, Project Planner Briana Hensold, Project Planner Kaia Nesbitt Rhonda Bell Alexa Braun Diane Mulhollen Tony Jackson Prime Consultant |
Economics AECOM Economics (formally ERA) James A. Edison Designer/Documentarian Engineering Engineers Without Borders Urban Planning |
Kiều Trang – Công ty tư vấn Thanh Bình (tổng hợp và biên dịch)
[ Download : Kigali Sub Area Plans ]
