Doanh nghiệp đồ gỗ xuất khẩu thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng vì Covid-19

Các thị trường lớn nhập khẩu đồ gỗ Việt Nam trên thế giới đang bị “đóng băng” do Covid-19 khiến hầu hết các doanh nghiệp đồ gỗ xuất khẩu bị ảnh hưởng nặng nề. Thiệt hại ban đầu của một doanh số doanh nghiệp trong ngành, theo khảo sát, ước tính đã lên đến hàng ngàn tỉ đồng.

Doanh nghiệp sản xuất đồ gỗ xuất khẩu bị ảnh hưởng nặng nề. (Ảnh minh họa: Nguyễn Quyên)

Thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng

Công ty TNHH Minh Phát 2 (Mifaco) ở Bình Dương phần lớn sản phẩm đồ gỗ làm ra xuất khẩu đi thị trường Mỹ. Theo ông Điền Quang Hiệp, Tổng giám đốc công ty, từ khi nước này ra lệnh hạn chế đi lại và tụ tập nơi đông người để phòng ngừa sự lây lan do dịch Covid-19 thì các đối tác ở thị trường Mỹ cũng yêu cầu dời lại hầu hết các đơn hàng từ tháng 3 sang tháng 5, thậm chí là tháng 6/2020.

Đó là thông báo ban đầu, nếu dịch vẫn chưa kiểm soát được thì khả năng việc dời đơn hàng sẽ dài hơn, ông Hiệp lo lắng và cho biết tình hình hoạt động của công ty đang rất khó khăn do 95% sản phẩm xuất khẩu của Mifaco là thị trường Mỹ.

Ghi nhận thông tin trong vai trò Chủ tịch Hiệp hội chế biến gỗ Bình Dương (BIFA), ông Hiệp cho biết hầu hết các hội viên cũng đang gặp tình trạng tương tự ở các thị trường Mỹ và EU,… nên hoạt động của các doanh nghiệp trong ngành đang gặp rất nhiều khó khăn.

Sự gia tăng của tình hình dịch tại các thị trường trọng điểm, kim ngạch và tăng trưởng của ngành trong thời gian tới được các doanh nghiệp sẽ có sự tụt giảm nghiêm trọng. Dịch đang và chắc chắn sẽ còn tác động trực tiếp đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành. Đến nay, một số doanh nghiệp đã dừng sản xuất; nhiều doanh nghiệp thu hẹp quy mô và nhiều người lao động phải nghỉ việc.

Hiện dịch Covid-19 đang bùng phát mạnh tại hầu hết các thị nhập khẩu đồ gỗ quan trọng của Việt Nam, bao gồm Mỹ (chiếm 50% tổng giá trị xuất khẩu của ngành gỗ Việt Nam) và EU (chiếm 10%). Dịch đang có dấu hiệu bùng phát trở lại tại Nhật Bản, thị trường tiêu thụ khoảng 13% các mặt hàng gỗ xuất khẩu của Việt Nam.

Dù dịch có dấu hiệu được kiểm soát tại Trung Quốc – thị trường lớn thứ 3 của Việt Nam với 12% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng năm, nhưng để thị trường này khôi phục lại sức mua và các chuỗi cung như trước khi dịch xảy ra sẽ mất rất nhiều thời gian và chưa biết đến bao giờ sức mua sẽ trở lại như lúc ban đầu.

Hiện cả nước có khoảng 5.000 doanh nghiệp hoạt động trong ngành, trong đó khoảng 2.000 doanh nghiệp xuất khẩu. Để đánh giá tác động của đại dịch Covid-19 tới ngành gỗ, các Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores), HAWA, BIFA, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản tỉnh Bình Định (FPA Bình Định) vừa thực hiện khảo sát nhanh với 124 doanh nghiệp trong ngành có hoạt động xuất khẩu nhằm tìm hiểu tác động của dịch tới doanh nghiệp về các khía cạnh thiệt hại kinh tế, hoạt động sản xuất, lao động cũng như các khía cạnh về vốn vay, các hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Khảo sát được thực hiện vào cuối tháng 3 vừa qua với một số kết quả ban đầu về ảnh hưởng đại dịch Covid-19 tới ngành gỗ. Mặc dù khảo sát mới thực hiện ở quy mô nhỏ, và tác động của dịch bệnh tới các doanh nghiệp mới chỉ ở mức độ ban đầu, nhưng có thể nhận thấy tác động tiêu cực cho hoạt động kinh doanh, xuất khẩu đồ gỗ đang dần rõ nét.

Cụ thể, thiệt hại về kinh tế đối với các doanh nghiệp là rất lớn, với 100% các doanh nghiệp đều cho biết Covid-19 ảnh hưởng nặng nề. Có 76% số doanh nghiệp phản hồi cho biết mức thiệt hại ban đầu ước tính khoảng 3.066 tỉ đồng; có 24% số doanh nghiệp chưa xác định được thiệt hại.

Phần lớn các doanh nghiệp cho biết đã  thu hẹp quy mô sản xuất, một số doanh nghiệp phải đóng cửa. Trên một nửa (51%) số doanh nghiệp phản hồi cho biết đã thu hẹp quy mô sản xuất; 35% doanh nghiệp cho biết mặc dù vẫn đang hoạt động bình thường nhưng sẽ phải tạm ngừng sản xuất trong thời gian tới. Chỉ có 7% số doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường, tuy nhiên điều này có thể thay đổi bất cứ lúc nào, phụ thuộc vào biến động của dịch. Toàn bộ hoạt động sản xuất của doanh nghiệp hiện tại là để đáp ứng các đơn hàng năm 2019.

Tác động của dịch tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp khảo sát tính đến thời điểm cuối tháng 3/2020. (Đồ họa: Hùng Lê)

Xoay xở trong khó khăn để tiếp tục tồn tại

Theo lãnh đạo Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), với tình hình dịch đang diễn ra như hiện nay tại các thị trường xuất khẩu, tác động đến ngành gỗ Việt Nam – một ngành sản xuất có mức độ hội nhập rất sâu và rộng – là vô cùng lớn.

Quy mô lao động của các doanh nghiệp giảm nghiêm trọng. Khoảng 45% tổng số lao động trong các doanh nghiệp đã mất việc do dịch. Cụ thể, trong 105 doanh nghiệp cung cấp thông tin về lao động cho biết trước dịch Covid -19, tổng số lao động làm việc tại cácdoanh nghiệp này là 47.506 lao động, tuy nhiên đến nay đã có 21.410 lao động nghỉ việc.

Sức ép của doanh nghiệp về vốn vay, bảo hiểm xã hội, các loại thuế và phí hiện tại rất lớn. Cụ thể, về bảo hiểm xã hội (BHXH). Đối với 83 doanh nghiệp phản hồi cho biết mức BHXH phải đóng cho người lao động mỗi tháng là 178,6 tỉ đồng, tương đương 2,15 tỉ đồng/doanh nghiệp.

Về thuế VAT của doanh nghiệp, 50 doanh nghiệp phản hồi cho biết thuế VAT mà các doanh nghiệp này phải trả tính lũy kế đến nay là 174,6 tỉ đồng, tương đương 3,49 tỉ đồng/doanh nghiệp.

Về thuế thu nhập doanh nghiệp, thông tin từ 69 doanh nghiệp phản hồi cho biết mức thuế mà doanh nghiệp phải nộp tính đến nay là gần 212,9 tỉ đồng, tương đương 3,1 tỉ đồng/doanh nghiệp.

Hay 61 doanh nghiệp phản hồi cho biết số tiền thuê đất mà các doanh nghiệp phải nộp tính đến nay là gần 44 tỉ đồng; 96 doanh nghiệp phản hồi cho biết tổng dư nợ của các doanh nghiệp đến nay là 6.207 nghìn tỉ đồng, tương đương 64,7 tỉ đồng/doanh nghiệp.

Thị trường xuất khẩu Mỹ, EU,… đang gặp khó. (Ảnh minh họa: Hùng Lê)

Muốn hỗ trợ trả lương giữ chân công nhân

Đứng trước những khó khăn trên, các doanh nghiệp tham gia khảo sát đưa ra nhiều các kiến nghị khác nhau, tập trung vào các khía cạnh chính như Chính phủ hỗ trợ tài chính nhằm hỗ trợ công nhân mất việc.

Có 78 doanh nghiệp phản hồi trong khảo sát đề nghị Chính phủ hỗ trợ tài chính để giúp doanh nghiệp trả lương đối với những công nhân mất việc. Mức hỗ trợ là 1 tháng lương cho mỗi lao động theo quy định của bộ Luật Lao động, với tổng kinh phí là khoảng 146,7 tỉ đồng.

Có 31% trong số doanh nghiệp phản hồi kiến nghị giảm 100% các loại thuế, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế VAT, bảo hiểm xã hội, tiền thuê đất. 31% doanh nghiệp đề nghị giảm 50% các loại thuế và phí này; 15% doanh nghiệp đề nghị giảm xuống mức từ 40% trở xuống.

Đáng chú ý, có 31% doanh nghiệp phản hồi kiến nghị các ngân hàng gia hạn các khoản vay của doanh nghiệp thêm 6 tháng, 29% kiến nghị gia hạn 9 tháng, 13% kiến nghị gia hạn 12 tháng trở lên, và 6% kiến nghị gia hạn dưới 5 tháng.

Có 52% doanh nghiệp tham gia cuộc khảo sát đưa ra lời kiến nghị các ngân hàng thương mại giảm lãi suất vốn vay xuống còn 2-5%; 11% kiến nghị giảm xuống dưới 2%; 5% đề xuất giảm xuống còn 5,1-7%.

Các doanh nghiệp cho biết hiện đang thu hẹp quy mô hoặc thậm chí ngừng sản xuất, nhu cầu vốn vay của các doanh nghiệp là rất lớn. Cụ thể, 83% số doanh nghiệp phản hồi có nhu cầu vay vốn hiện tại. Nguồn vốn vay này dự kiến được sử dụng để trả lương cho công nhân trong giai đoạn không có việc, nhằm giữ lao động phục vụ quá trình tái sản xuất khi bệnh dịch được kiểm soát. Ngoài ra, một số doanh nghiệp cũng kiến nghị Chính phủ cho phép tạm dừng nộp thuế giá trị gia tăng đối với các mặt hàng hàng nhập khẩu đầu vào của sản xuất.

Hùng Lê

(TBKTSG)