Đoàn giám sát có báo cáo gửi HĐND tỉnh Quảng Nam về kết quả giám sát tình hình quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất một số dự án quy mô lớn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2015 – 2017.
Tác động tiêu cực từ phát triển nóng của bất động sản
Công tác tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở nhiều địa phương còn bộc lộ những hạn chế, bất cập. Những tác động tiêu cực từ sự phát triển quá nóng của thị trường bất động sản (BĐS), hiện tượng đầu cơ đất, tăng giá đột biến… tạo nên những áp lực không nhỏ trong công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư, giải quyết đất ở cho người thật sự có nhu cầu, cũng như các vấn đề về môi trường, dân sinh.
Tình hình quản lý đất đai tại Quảng Nam gặp nhiều hạn chế do tác động tiêu cực từ sự phát triển quá nóng của thị trường BĐS.
Theo đó, nhiều nơi lập quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn mới chưa đồng bộ với quy hoạch sử dụng đất; việc bố trí quỹ đất phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị, khu dân cư chưa phù hợp nhu cầu thực tiễn. Có địa phương do áp lực từ quá trình đô thị hóa nên đã phê duyệt dự án nhà ở vượt chỉ tiêu chương trình phát triển nhà ở theo Nghị quyết 132/2014/NQ-HĐND của HĐND tỉnh.
Trong quá trình thực hiện các dự án khu dân cư, khu đô thị chưa quan tâm bố trí quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội, tái định cư; suất đầu tư chưa đa dạng, diện tích lô đất chưa phù hợp với điều kiện của người dân, nhất là vùng nông thôn.
Việc quy hoạch, bố trí các dự án thương mại – dịch vụ còn bất cập; nhiều dự án sản xuất kinh doanh còn bố trí nằm ngoài các khu, cụm công nghiệp, bám ven đường quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ, xen kẽ đất nông nghiệp, khu dân cư, những nơi có sẵn điều kiện hạ tầng, lợi thế thương mại, suất đầu tư thấp đã gây nên hệ lụy về môi trường, ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân và bất cập trong công tác quản lý về lâu dài.
Một số dự án bố trí chồng lấn quy hoạch, xác định sai loại đất, phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch. Việc quy hoạch, bố trí quỹ đất công cộng một số nơi chưa hợp lý. Một số quy hoạch sử dụng đất đã công bố nhiều năm, nhưng không triển khai hoặc chỉ triển khai một phần diện tích ít quan tâm điều chỉnh quy hoạch làm ảnh hưởng đến quyền lợi người dân vùng dự án, phát sinh đơn thư khiếu nại, kiến nghị.
Việc công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa sâu rộng, tính minh bạch trong thực hiện quy hoạch tại một số địa phương không cao; có dự án điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500, chuyển đổi mục đích sử dụng đất công cộng, công viên cây canh, cách ly sang đất thương mại, đất ở nhưng không kịp thời điều chỉnh phương án giá đất, nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích gia tăng, gây thất thu ngân sách Nhà nước và làm phá vỡ không gian kiến trúc cảnh quan đô thị; một số dự án xây dựng cơ sở kinh doanh trên đất công cộng của dự án đã được phê duyệt.
Một số dự án được giao đất, cho thuê đất phát triển đô thị, du lịch nhưng chiếm đất kinh doanh BĐS. Nhiều dự án nhà ở thương mại, khu đô thị thu hồi đất nông nghiệp diện tích lớn nhưng chậm được đầu tư hạ tầng kỹ thuật, không phát huy hiệu quả sử dụng đất trong khi người dân mất tư liệu sản xuất.
Việc quy hoạch, bố trí các dự án thương mại – dịch vụ trên địa bàn tỉnh còn bất cập.
Sẽ thông qua những danh mục dự án thu hồi đất
Bên cạnh đó, một số khu đô thị, khu dân cư đã đầu tư cơ bản về kết cấu hạ tầng, nhưng việc xây dựng nhà ở trên thực tế còn rất ít, phần lớn là rao bán, chuyển nhượng, khai thác chênh lệch giá dẫn đến tình trạng hoang hóa, chưa hình thành khu đô thị thật sự như định hướng quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực.
Khu vực ven sông Cổ Cò có tình trạng cốt san nền các dự án cao hơn khu vực dân cư dẫn đến tình trạng ngập úng cục bộ. Tại khu đô thị mới Điện Nam – Điện Ngọc, chưa có giải pháp căn cơ về hạ tầng thu gom, xử lý nước thải cho đô thị, hạ tầng thiết yếu như: Trường học, bệnh viện… trách nhiệm duy tu bảo dưỡng công trình sau đầu tư chưa được quan tâm.
Tình trạng cơi nới, xây dựng trái phép trên diện tích đất đã quy hoạch vẫn xảy ra; vi phạm trong quản lý sử dụng đất sau cấp phép chưa được phát hiện và xử lý kịp thời, dứt điểm. Có dự án chưa đảm bảo quy trình, thủ tục đất đai, nhưng đã tiến hành san ủi, thi công, gây khó khăn trong công tác quản lý hiện trạng. Có tình trạng chia nhỏ dự án trên cùng một khu đất đã quy hoạch làm ảnh hưởng quy hoạch chung, gây khó khăn trong công tác quản lý…
Từ những vấn đề trên, Ban giám sát của HĐND tỉnh Quảng Nam đưa ra những kiến nghị, đề xuất gửi Trung ương, HĐND tỉnh, UBND tỉnh để xử lý những bất cập kể trên như sau:
Không quy hoạch và triển khai các dự án xây dựng khu đô thị, khai thác quỹ đất trên đất chuyên trồng lúa dọc quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ. Không điều chỉnh giảm không gian, phạm vi, quy mô đất công cộng, công viên, cây xanh, mặt nước, mốc chỉ giới xây dựng, vệt cây xanh của các dự án trên các trục đường chính, quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ, đường ven biển của các dự án đã phê duyệt sang mục đích thương mại, dịch vụ, đất ở.
Rà soát các quy hoạch ngành, lĩnh vực, các đồ án quy hoạch sử dụng đất đã có (nhất là trên địa bàn Khu kinh tế mở Chu Lai) để điều chỉnh, bổ sung kịp thời; khắc phục các vấn đề có liên quan việc chồng lấn quy hoạch.
Chỉ đạo tham mưu trình HĐND tỉnh thông qua những danh mục dự án thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo đúng thẩm quyền, đảm bảo thông tin theo quy định pháp luật hiện hành và phù hợp với chủ trương của HĐND tỉnh, đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả đất lúa, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng…
Nguyễn Tuấn
(Báo Xây dựng)
